Pse janë rritur kaq shumë çmimet e biletave të avionëve?

Më në fund vendosa për javët e pushimit që do të marr këtë sezon veror dhe veç 7 ditëshit klasik në një resort me fëmijët, vendosa të bëj e një tjetër udhëtim 3-4 ditor në një destinacion europian. Ajo çfarë më priti ishin: Tiranë-Romë, me Wizz Air, 12-15 gusht, bileta për person pa valixhe 239.98 euro (me discount e club). E imagjinova për 4 persona dhe këtë dëshirë e lash në sirtar…

Po pse janë rritur çmimet e biletave të avionëve kaq shumë këto dy vitet e fundit, edhe për linjat ekonomike të fluturimeve?

Ekspertët e fluturimeve botërore rendisin këto arsye: inflacioni, rritja e çmimit të karburantit, mungesa e pilotëve dhe stafit bashkëshoqërues, por e arsyet klasike si kërkesa e lartë për fluturime pas pandemisë, sezonaliteti etj.

Kërkesa për udhëtime

Për të kuptuar pse fluturimet janë kaq të shtrenjta, së pari duhet kuptuar se çmimet e fluturimeve i nënshtrohen ligjeve të ofertës dhe kërkesës. Pas uljeve të numrit të fluturimeve gjatë pandemisë, pranvera dhe vera e 2022 panë kthimin në numrin normal të pasagjerëve dhe të kërkesave për fluturime. Por me këtë rritje dramatike të kërkesës, linjat ajrore kanë luftuar për t’u kthyer në performancën para pandemisë.

Nga njëra anë, kërkesa është më e madhe se sa pritej pasi më në fund më shumë njerëz mund të udhëtojnë pas dy-tre vitesh kufizime pandemike. Nga ana e ofertës, linjat ajrore kanë rreth 15% më pak kapacitet sesa në vitin 2019, pasi shumica e linjave ajrore ndaluan një pjesë të flotës së tyre. Kërkesa tejkalon ofertën me më pak vende për të shitur, pra çmimet më të larta të fluturimeve

Shumë elementë mund të rrisin kërkesën për udhëtime drejt destinacioneve specifike në periudha të caktuara të vitit. Pushimet si Karnavalet, Pashkët dhe Krishtlindjet u japin udhëtarëve pushim nga puna dhe me më shumë njerëz që kërkojnë të rezervojnë fluturime, kjo sjell që linjat ajrore të rrisin çmimet.

Ngjarjet speciale si turne sportive, festivale, konferenca dhe në thelb çdo grumbullim i madh njerëzish në një vend e bëjnë kërkesën të rritet në qiell. Si përshembull, për Kupën e Botës 2022 në Katar, fluturimet nga Europa ishin deri në 50% më të larta (893 euro në nëntor 2022 kundrejt 471 euro në maj 2023).

Inflacioni

Për fat të keq, udhëtimi nuk është imun ndaj inflacionit në rritje. Nëse keni kërkuar fluturime në vitin 2023, mund të keni vënë re se biletat e fluturimit janë mesatarisht 25-30% më të shtrenjta se para pandemisë.

Sigurisht, udhëtimi nuk është shpenzimi i vetëm që po rritet. Inflacioni po i shtyn çmimet e shumicës së artikujve bazë më të larta në vitin 2023. Kjo po ushtron presion mbi kostot e linjave ajrore. Sipas raportimeve, po ndikon gjithçka, nga pagat e pilotëve te çmimi i ushqimeve që shpërndajnë në fluturime.

Gjithsesi, biletat e fluturimit po rriten në fakt me një normë më të lartë se inflacioni. Sipas një raporti të fundit nga Byroja e Statistikave të Punës të SHBA-së, e cila gjurmon biletat e fluturimit dhe kostot e tjera, “çmimet e biletave të [fluturimit] po tejkalojnë ndjeshëm normën e inflacionit”. Agjencia vuri në dukje se biletat mesatare të fluturimeve në SHBA u rritën 28.5 për qind në vitin 2023 krahasuar me një vit më parë, ndërsa Indeksi i Çmimeve të Konsumit, masa më e zakonshme e inflacionit, u rrit me 6.5 për qind për të njëjtën periudhë.

Çmimi i naftës

Së pari, ka pasur një kërkesë më të lartë për karburant dhe udhëtime pas bllokimeve të COVID. Njerëzit filluan të udhëtonin përsëri për punë apo turizëm dhe bizneset ngadalë po ktheheshin në normalitet me tregtinë dhe shpërndarjen. Rritja e papritur e kërkesës ushtron presion në furnizimet e naftës. Lufta në Ukrainë ndikoi gjithashtu në arsyen pse fluturimet janë kaq të shtrenjta tani. Ekonomistët e shpjegojnë si efekti valëzues në çmimet e gazit pasi shumë shtete vendosën kufizime tregtare për naftën nga Rusia. Si rezultat, kostoja e naftës së papërpunuar është rritur ndjeshëm. Për më tepër, shmangia e hapësirës ajrore për shkak të luftës i bëri biletat e linjës ajrore më të shtrenjta, pasi sa më gjatë të kalojë avioni në fluturim, aq më i lartë është kostoja e karburantit dhe e punës. Karburanti i avionit, është shpesh shpenzimi më i madh i linjave ajrore. Nafta që kushtoi rreth 65 dollarë për fuçi në vitin 2021 ka qenë mbi 100 dollarë për fuçi gjatë vitit të kaluar dhe sërish ky vit pa rritje të çmimit.

Nuk ka aeroplanë mjaftueshëm

Një kufizim i rëndësishëm për ta theksuar është se avionët e rinj nuk po dalin nga linja e montimit aq shpejt sa pritej.

Sipas kërkimeve, linjat ajrore i tërhoqën avionët më të vjetër gjatë pandemisë, duke pritur që përfundimisht t’i zëvendësojnë ato me modelet më efikase të karburantit që kishin porositur më parë. Por pandemia ngadalësoi gjithçka. Momentalisht, Boeing dhe Airbus të dy janë përballur me vonesa në prodhimin dhe shpërndarjen e avionëve për shkak të problemeve të vazhdueshme të zinxhirit të furnizimit.

Ende nuk ka mjaft pilotë (dhe staf mbështetës)

Nga pushimet nga puna, lodhja e pilotëve, pensioni i parakohshëm dhe arsye të tjera të ndryshme gjatë pandemisë, mungesa e pilotëve, punonjësve të aeroportit dhe linjave ajrore në vitin 2023 ka vazhduar të jetë problem.

Industria e linjave ajrore tashmë është përballur me mungesën e fuqisë punëtore. Tani kërkesa për udhëtime është e lartë, linjat ajrore kanë pasur hapa të ngadaltë për të shtuar kapacitetin pasi nuk mund të punësojnë kapitenë apo pilotë mjaftueshëm, për një arsye shumë të thjeshtë: nuk ka.

Kohët e fundit, linjat ajrore kanë shtuar përpjekjet për rekrutimin e stafit dhe madje kanë prezantuar programe inovative të trajnimit të pilotëve për të plotësuar pozicionet e pilotëve shumë të nevojshme, por është një proces i gjatë që do të marrë kohë për të treguar rezultate.

Udhëtim sezonal

Shumica e njerëzve e dinë se është e shtrenjtë të udhëtosh në Krishtlindje, Pashkë dhe në thelb çdo herë që fëmijët kanë pushime nga shkolla. Shmangni këto kohë dhe në vend të kësaj, udhëtoni jashtë sezonit. Nëqoftë se doni të kurseni, drejtohuni në destinacione plazhit në fund të pranverës dhe në qytetet kryesore në shtator ose tetor, kur moti në përgjithësi është ende i këndshëm, por kërkesa për fluturime është ulur.

Moti ekstrem

Ndryshimet klimatike dhe kushtet e motit kanë penguar gjithashtu valën aktuale të anulimit të fluturimeve nga linjat ajrore. Ngjarjet dikur të rralla si stuhitë e forta janë bërë më të shpeshta kudo në botë. Prandaj, anulimet e lidhura me motin ndodhin më shpesh se më parë, duke ushtruar më shumë presion në disponueshmërinë e fluturimeve dhe biletat e fluturimit.

Kosto më të larta operimi të linjave ajrore

Planifikimi i itinerarit për linjat ajrore është një pjesë jetike e funksionimit të tyre. Nëse një rrugë ose fluturim anulohet ndikohet nga shumë faktorë, p.sh., parashikimi i kërkesës për pasagjerë, aktiviteti i konkurrentëve, disponueshmëria e avionëve dhe kostot. Dhe kur gjërat nuk funksionojnë, si p.sh. më pak pasagjerë nga sa pritej ose probleme me çmimin dhe koston, një rrugë do të anulohet pasi nuk është më ekonomike që linja ajrore të vazhdojë të funksionojë. Problemet financiare të linjave ajrore mund të çojnë gjithashtu në anulime të rrugëve në vend të performancës së itinerarit. Shumë linja ajrore, veçanërisht për shkak të pandemisë COVID-19, luftojnë financiarisht për të qëndruar në këmbë. Sa raste kemi dëshmuar të linjave që falimentuan. Më pak linja të ofruara do të thotë kërkesë më e lartë dhe çmime më të larta për linjat e tjera, prandaj fluturimet janë kaq të shtrenjta në të gjithë botën.