Bota është një vend plot mister dhe aventura që qeniet njerëzore e kanë eksploruar që nga fillimi, por ka një numër të kufizuar burimesh. Fatkeqësisht, një pjesë e madhe e industrisë së udhëtimeve nuk është e qëndrueshme, duke nisur nga kroçerat tek fluturimet, te vendpushimet gjithëpërfshirëse, mbiturizmi dhe ndotja. Në fakt, turizmi është përgjegjës për rreth 5% të emetimeve globale të CO2 dhe tani me ndryshimin e klimës një kërcënim shumë real për mbijetesën e planetit siç e njohim ne, kjo duhet të ndryshojë.
Vitet e fundit është folur shumë për qëndrueshmërinë në industrinë e udhëtimeve. Pyetje si çfarë do të thotë të udhëtosh në mënyrë të qëndrueshme? Ose si mund ta zvogëloj gjurmën e karbonit të kompanisë sime në udhëtimet e biznesit?-Kanë qenë në mendjet e njerëzve ndërsa realitetet e ndryshimeve klimatike kanë nisur të na ndikojnë mënyrën e jetesës. Pandemia e koronavirusit solli një lloj ndërgjegjeje kolektive për rëndësinë e qëndrueshmërisë si një ‘kujdestar’ për të ruajtur mënyrën tonë të jetesës dhe planetin tonë.
Udhëtimi, qoftë për biznes apo kënaqësi, ka një rol kyç për të luajtur në zbutjen e ndikimit mjedisor që kemi në botën tonë. Organizata Botërore e Turizmit e përkufizon udhëtimin e qëndrueshëm si “turizëm që merr parasysh plotësisht ndikimet e tij aktuale dhe të ardhshme ekonomike, sociale dhe mjedisore, duke adresuar nevojat e vizitorëve të saj, industrisë, mjedisit dhe komuniteteve pritëse”.
Udhëtim i qëndrueshëm do të thotë të udhëtosh në një mënyrë që minimizon ndikimin tonë negativ në planet. Kjo përfshin kujdesin për të mos dëmtuar ose modifikuar mjediset kulturore dhe natyrore të destinacionit, në mënyrë që ato të mund të mbijetojnë në kohë të gjatë.
Si është situata në vendin tonë?
Me zhvillimet e fundit globale si dhe ndryshimeve klimaterike është momenti i duhur që edhe në Shqipëri, aktorët e turizmit të ndërmarrin hapa konkretë drejt njohjes ndërkombëtare të standardeve të turizmit të qëndrueshëm.
Kalimi në një model turizmi më të larmishëm dhe të qëndrueshëm do të kërkojë investime të mëdha, për shembull, në marina dhe në aktivitete të orientuara drejt natyrës, qoftë kjo nga instanca shtetërore, por e ofrues privatë të shërbimeve të turizmit: agjenci turistike, guida lokale, hotele, restorante etj.
A jemi gati që të ndërtojmë dhe zbatojmë një turizëm të qëndrueshëm? Le të analizojmë 4 pika:
- Menaxhim i qëndrueshëm kërkon një partneritet publik-privat-komunitet, ngritja e strukturave të qëndrueshme për këtë qëllim, mbështetje financiare e vazhdueshme, vizion afatgjatë, si dhe strategji e plan veprimi.
- Ekonomi e qëndrueshme për komunitetet do të thotë: Të ardhura për gjithë komunitetin, shpërndarja e turistëve dhe të ardhurave, punë e denjë etj.
- Qëndrueshmëri kulturore kërkon: mbrojtja e aseteve, traditave, zakoneve dhe edukimi i qytetareve dhe turisteve me to)
- Qëndrueshmëri mjedisore kërkon: minizimin e të gjithë impakteve negative ne mjedis, reduktimi i ndotjes, riciklimi, transport i gjelbër etj)
Më poshtë do gjeni 5 arsye se pse vendi ynë është ende larg të plotësuarit të objektivave për një turizëm të qëndrueshëm:
- Objektivi i mbetjeve plastike
Mbetjet plastike përbëjnë vazhdimisht shumicën e të gjitha mbeturinave që gjenden në oqeane dhe mendohet se janë përgjegjëse për vrasjen e 100,000 gjitarëve detarë dhe breshkave çdo vit. Edhe pse ndikimi i mbetjeve plastike është një pikë e madhe diskutimi në sferën publike këto ditë, ku kemi 1 vit që kemi nisur zbatimin e ligjit për qeset plastike por rezultojmë si vendi me mbetjet më të larta në rajon dhe me 73% të mbetjeve plastike në Mesdhe. Jemi ende larg zbatimit të këtij objektivi.
Në turizëm, ndryshime të thjeshta, të tilla si përdorimi i rimbushësve për shampot, sapunët, në vend të shisheve njëpërdorimshe dhe përdorimi i plastikës së riciklueshme kudo që të jetë e mundur, të gjitha mund të ndihmojnë shumë në reduktimin e kontributit të bizneseve në çështjet e mbetjeve plastike. Gjithashtu, ofrimi i pastrimit si bashkërendim i bashkisë lokale dhe bizneseve private.
2. Ulja e mbetjeve ushqimore
Ushqimi është një pjesë tjetër e madhe e emetimeve të karbonit në industrinë e mikpritjes dhe një fushë tjetër e mirë për t’u rishikuar, kur po kërkoni të ndërtoni një biznes më të qëndrueshëm.
Mbetjet e ushqimit – një tjetër çështje e madhe me ndikimin mjedisor të industrisë së mikpritjes – duhet të adresohen sa herë që kërkojmë të vendosim objektiva të tillë.
Gatimet vegane dhe vegjetariane janë më të njohura se kurrë sot dhe me ushqimet me bazë bimore që prodhojnë dhjetë deri në 50 herë më pak emetime karboni sesa pjatat e mishit, vendosja e opsioneve tuaja pa mish përpara dhe në qendër në kateringun tuaj do të bëjë një ndryshim të madh në qëndrueshmërinë e përgjithshme të biznesit tuaj.
3, Më pak kesh, më shumë digjitale
Megjithëse zgjidhjet e pagesave digjitale nuk janë gjëja e parë që ju vjen në mendje kur mendoni t’i bëni bizneset më të qëndrueshme, zvogëlimi i varësisë suaj nga paratë dhe të letrën në tërësi, psh menunë, është një mënyrë jashtëzakonisht e lehtë për të reduktuar gjurmën tuaj të karbonit.
Ndërsa i afrohemi një shoqërie pa para kesh në të gjithë botën, kompanitë e mikpritjes që përqafojnë në mënyrë proaktive këtë ndryshim do ta gjejnë veten përpara kurbës së qëndrueshmërisë së biznesit. Megjithëse heqja e parave plotësisht nga bizneset në Shqipëri psh mund të mos jetë praktike, ka ende për tu zhvilluar në këtë drejtim sa i përket edukimit financiar të shqiptarëve, sidomos nqs bëhet fjalë për moshat e mesme. Por ndryshim rrënjësor do të bënte zëvendësimi i menuve të letrës.
4. Ulja e përdorimit të ujit
Bizneset e mikpritjes përballen me një sfidë unike kur bëhet fjalë për ruajtjen e ujit, pasi, në shumicën e rasteve, pjesa e përdorimit të ujit kontrollohet nga turistët jo nga stafi. Dhe si mundet një turisti në sezonin e verës dhe vapës t’i mësohet që uji duhet kursyer?
Gjithnjë e më shumë hotele kanë filluar të përqafojnë praktikën e edukimit të turistëve për qëndrueshmërinë e ujit dhe duke u kërkuar atyre që të përdorin ujin në një mënyrë më të ndërgjegjshme. Në Shqipëri është pak ose aspak e zbatueshme, sidomos po të konsiderojmë rastet e mungesës së furnizimit me ujë në disa struktura akomoduese.
5, Mbështetje furnizuesve lokalë
Për shkak të kostove të reduktuara logjistike, sjellja e më shumë furnizuesve lokalë në zinxhirin tuaj të furnizimit kudo që të jetë e mundur, mund të bëjë mrekulli si për gjurmën tuaj të karbonit, ashtu edhe për perceptimin publik të markës suaj.
Sa shumë trumbetohen ushqimet autoktone shqiptare dhe burimet po ashtu, lokale para turistëve të huaj? Do të ishte koha që çdo restorant, hotel, të konsiderojë fruta perimet lokale, mishin në thertorët lokale para se ti drejtohet produkteve të importit, ku kostot dhe logjistika është më e lartë.
Duke përqafuar një zinxhir furnizimi më të lokalizuar dhe duke e shfaqur këtë fakt, do të jeni në gjendje të kënaqni turistët dhe të minimizoni emetimet e karbonit që biznesi juaj prodhon për të funksionuar.